Ang Pagsupak sa Simbahan sa RH Bill: Pagguba sa Separation of Church & State?

Pangutana: Nasupak ba sa separation of Church and State ang gihimo sa Simbahan nga pagbabag sa Reproductive Health Bill?

Tubag:

Aduna pay daghang mga pangutana nga gipadala kanako pinaagi sa text. Apan tungod sa kainit sa isyu, tugoti nga ipadapilin ko una sila. Ug niining mga mosunod nga gawas sa Lantawan, akong tukion ang baroganan sa Simbahan mahitungod sa artificial contraception ug sa Reproductive Health Bill. Naaghat ako sa ingon human sa akong pagpamati sa mga komentaryo sa radyo ug telebisyon. Nakaingon ako nga daghan ang nag-ilusyon nga sila mga brayt, apan sa tinuod wala silay natampo sa lantugi. Nahulog sa binastos ug pagyagayaga sa mga pari ang ilang estorya. Ambot pila kaha niining mga brayt nga mga tawo ang nakabasa sa gitanyag nga balaodnon. Subo palandungon. Hinoon usa kini ka kahigayonan sa mga kaparian ug matinud-anong mga Katoliko nga moantus ug biaybiay alang sa Ginoo kinsa gibiaybiay usab alang kanato. Kita wala magasalig sa atong kaugalingong opinyon kundili sa kaalam nga gitudlo ni Kristo pinaagi sa iyang Simbahan.

Unsa may gipasabot sa panagbulag sa Church ug State? Una, buot nako ipaklaro dinhi nga adunay kalainan kun maghisgot kita ug state ug kun maghisgot kita ug civil society. Dili pareho kining duha! Ang state nagpasabot sa pangagamhanan sa nasud, samtang kun maghisgot kita ug civil society gahisgot kita ug katilingban sa nasud. Ang panagbulag sa Church and State igu lang nagpasabot nga ang kagamhanan sa nasud o ang mga lider niini dili mahimo nga mopili ug usa ka nasudnong relihiyon. Dili usab siya manghilabot sa mga butang nga iya sa Simbahan. Ang publiko nga pondo gikan sa buhis dili mahimo gamiton alang sa mga proyekto nga relihiyoso. Ang Simbahan, sa iyang kabahin usab, dili mopabor ug usa ka klase nga sistema sa politika (parliamentary system ba o federal system ba o democratic system ba); dili usab siya mopabor ug usa ka partido. Mao kana nga sa canon 285 sa 1983 Code of Canon Law, ang mga pari gidid-an gani sa paghupot ug katungdanan sa gobyerno. Mao lang ni ang gipasabot sa panaglahi sa Church and State!!!

Ang panagbulag sa Church and State wala magpasabot nga dili manginlabot ang Simbahan o ang relihiyon sa civil society! Gani ang kagawasan sa pagtuo o relihiyon nga gitahod sa atong Batakang Balaod nanalipod sa katungod sa magtutuo ug mga relihiyosong pundok sa pagpadayag ug pagpuyo sa ilang pagtuo ug mga prinsipyo diha sa ilang katilingbanong kinabuhi.

Sayod kita nga ang hierarchy of values ug line of conduct sa katilingban nagdepende sa iyang panglantaw unsa ang tawo. Ug ang relihiyon nagpadayag nga ang gigikanan ug destinasyon sa tawo mao ang Dios. Ang Simbahan nagdapit sa katilingban nga ang ilang mga desisyon mosubay unta niining panglantawa. “Societies not recognizing this vision or rejecting it in the name of their independence from God are brought to seek their criteria and goal themselves or to or to borrow them from some ideology. Since they do not admit that one can defend an objective criterion of good and evil, they arrogate to themselves an explicit or implicit totalitarian power over man and his destiny, as history shows” (Catechism of the Catholic Church, #2244).

Sa laktud nga pagkasulti, ang kasaysayan nagtug-an kanato nga kun ang katilingban dili mopasubay sa iyang mga desisyon sa kabubut-on sa Dios, mahimo kini nga madaugdaugon. Busa apil gayud sa misyon sa Simbahan ang pagmatngon kanunay kun adunay hulga batok sa tawhanong katungod o sa kaluwasan sa kalag. Mahimo bang madaugdaugon ang atong katilingban kun mahimong balaod ang Reproductive Health Bill? Makasupak ba kini sa tawhanong katungod? Nakapeligro ba kini sa kalag sa tawo? Susihon nato sunod Domingo ang mga lalisonon nga mga lagda sa RH Bill sa miaging Kongreso nga giutro ug tanyag karon.